Ankara’nın Gölbaşı ilçesinde 1978 yılında kaçak kazılar sonucunda tespit edilen Külhöyük’te kazılara ilk kez 1992 yılında arsanın kamulaştırılması ile başlandı. 1992 ile 2006 yılları arasında 14 yıl boyunca Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi tarafından kurtarma kazısı yapılan ve 5 bin yıl önce Hatti kent beylikleri tarafından kullanıldığı tahmin edilen höyükte, Hitit dönemine ait monumental bir yapı, kiklopien sur duvarları ve iki adet sur sistemine bağlı potern yapısı, Hitit hiyeroglif yazıtlı mühür baskılı bulla gibi önemli buluntular açığa çıkartıldı.
Hitit kalesi Gavurkale’ye yaklaşık 8 kilometre mesafede yer alan höyük yerleşimi, Hititlerin Kilikya kapılarına uzanan yol ağı üzerinde yer alıyor. Uzmanlar, askeri ve ticari yol ağı üzerinde olan Külhöyük’ün çağlar boyunca önemli bir merkez olduğu değerlendirmesinde bulunuyor. 14 sezonluk kurtarma kazısı sırasında açığa çıkartılan buluntuların ışığında Ankara’da şu anda kazısı yapılan tek Hitit kenti olması nedeniyle Hitit arkeolojisi alanında dünya çapında ses getirecek önemli bulguların açığa çıkması hedefleniyor. Külhöyük kazıları, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih, Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Derya Yılmaz başkanlığındaki ekip tarafından gerçekleştiriliyor.
