Ankara-Eskişehir kara yolu üzerinde, pitoresk Ballıhisar Köyü'nün altında bulunan Pessinus, Friglerin en önemli kutsal merasimlerine ev sahipliği yapmış bir kenttir. Bu merasimlerin en önemlisi "Tanrıça Kybele" adına yapılanlardı. Kybele, doğurganlık ve toprakla özdeşleştirilen, antik Anadolu kültürlerinin en eski ve en saygın tanrıçalarından biridir.
Antik dünyada tanrıçaya adanmış şehirler arasında Pessinus, öne çıkar. Burada yapılan törenler ve festivaller, Kybele'nin mistik öğretilerini takip eden binlerce kişiyi bu şehre çeker. Bu bağlamda, Pessinus, antik dünyada bir hac merasimi merkezi gibi işlev görmüştür.
Pessinus'un sadece dini önemi yoktur; coğrafi konumu itibarıyla da önemli bir kavşak noktasında bulunmaktadır. Eski Kral Yolu'nun üzerinde yer alması, antik şehri bir ticaret merkezi haline getirir. Bu yol, Roma ve Bizans dönemlerinde de kullanılmaya devam eder.
Kentte yapılan kazılar, Hellenistik Çağ'da Pessinus'un önemli bir yapılaşma sürecine girdiğini gösteriyor. Bu dönemde, tapınak onarımları ve yeni yapıların inşası, şehrin canlılığını ve önemini gösteriyor.
Belçika Gent Üniversitesi tarafından 1967 yılında başlayan kazı çalışmaları, tarihçilere ve arkeologlara bu eski şehrin sırlarını açığa çıkarma fırsatı sunmuştur. Avustralya Melbourne Üniversitesi'nin devraldığı kazılar, Pessinus'un zengin tarihini gün yüzüne çıkarmaya devam ediyor.
Pessinus, Anadolu'nun zengin tarihini ve kültürünü yansıtan benzersiz bir antik kenttir. Burada gerçekleşen arkeolojik çalışmalar, hem Friglerin dini yaşantısına dair bilgiler sunmakta hem de antik dünyanın ticaret, sanat ve mimari yapısına dair ipuçları sağlamaktadır.
