Ülkemizin toprakları tarih boyunca pek çok zenginliğe ev sahipliği yaptı. Ancak Eskişehir'imizdeki bir hazine, hem doğanın hem de insan elinin büyülü birleşimini gözler önüne seriyor: Lületaşı.
***
Beyaz, yumuşak ve işlenmesi kolay olan lületaşı, asırlardır Eskişehir’in sembolü olarak dikkat çekiyor. Eskişehir'e geldiniz. "Neyi meşhur?" dediniz. Bize de cevabını vermek kaldı.
***
Peki nedir Lületaşı?
İnternette araştırmalar yapıp, "Lületaşı nedir? dediğinizde "Yumuşak ve beyaz bir mineral olan magnezyum silikatın hidrat formu" olarak cevap alırsınız. Ama elinize aldığınız zaman tüm kimyasal olguları bir kenara bırakıp ne kadar narin ve ne kadar özel bir taş olduğunu anlarsınız.
***
Eskişehir’in farklı noktalarında yaklaşık 20-130 metre derinlikte bulunan bu lületaşı, yeraltı sularının etkisiyle oluşuyor. İşlenmesi son derece kolay olan lületaşı, zamanla sertleşiyor ve yıllarca dayanıklılığını koruyor.
***
Lületaşı, Eskişehir’le özdeşleşmiş bir hazinedir. Dile kolay, dünyadaki en kaliteli lületaşı yataklarının neredeyse tamamı Eskişehir’de bulunuyor. Özellikle Sarıcakaya, Beyazaltın, Karaçay ve Sepetçi köyleri, bu kıymetli taşın en yoğun bulunduğu bölgelerin arasında.
***
Eskişehir’de lületaşı çıkarma ve işleme işi, nesiller boyu süren bir zanaat olarak varlığını sürdürüyor. Lületaşı ustaları, yüzyıllardır bu taşı el emeğiyle işleyerek sanata dönüştürmekte ustalaştılar. Fakat ne yazık ki çırak bulamıyorlar...
***
Lületaşı, yumuşaklığı sayesinde ince işçilik gerektiren sanat eserleri yaratmak için ideal bir malzeme. En bilinen lületaşı ürünleri ise pipo, heykelcikler ve süs eşyaları. Her biri benzersiz olan bu eserler, ustalarının yetenek ve yaratıcılığını yansıtıyor.
***
Lületaşından yapılmış bir pipo, sadece bir kullanım eşyası değil, aynı zamanda bir sanat eseridir. Pipo tutkunları için lületaşı pipo, zarif işçiliği ve benzersiz beyaz rengiyle büyük bir değere sahip. Bunu unutmamak gerekir.
***
Lületaşı, sadece Eskişehir’in kültürel mirasının değil, turizminin de önemli bir parçasıdır. Şehrimizi ziyaret eden turistlerin mutlaka uğradığı uğrak noktalarından biri de lületaşı malzemeleri satan yerlerdir.
***
Bu durum da Odunpazarı ekonomisine önemli bir katkı sağlamakta. Lületaşı atölyelerinde üretilen eserler, hem yurt içinde hem de yurt dışında alıcı bulmakta ve Eskişehir’in ismini dünyaya duyurmakta.
***
Unutlmamalıdır ki, lületaşı işçiliğinin geleceğe taşınması için genç nesillere bu zanaatın öğretilmesi gerekiyor. Geleneksel zanaatkarların bilgi birikimi ve deneyimleri, yeni nesil ustalar tarafından devralınmalı ve bu sanat dalı yaşatılmalı. Yoksa lületaşımız sadece bir taş olarak kalmakla karşı karşıya....
