Gerçekte yukarıda sözünü ettiğim “rekabet” çok eskilere dayanıyordu. Yani 1950-90 arası yıllara. Hatta 970’le uzanan bir rekabet!.. Hatırlıyorum 60’ların sonlarında yerel gazetelerimizde “hayıflandığımız” başlıklarla duyururduk Eskişehirli hemşerilerimize:
-Yine Bursa’nın gerisinde kaldık!..
Nedeni 1950 ve sonrası iki nüfus sayımında bir kez Bursa’nın önünde çıkmıştı nüfusumuz ve onunla öğünürdük. Sonraki sayımlarda “yine” vurgusu ile aynı başlıkları atar olmuştuk. Yine hatırlarım, Bursa bir yana diğer illerdeki artış karşısında sıralamamız oldukça gerilemişti ve gazete haberlerindeki başlık değişti;
-Plakamıza çakılıp kaldık!..
Yani 26.ncı sıralardayız…
Yazıyı yazarken, Eskişehir Valiliğinin 1967 İl Yıllığı yayını aklıma geldi. Buradan hareketle o yıllardaki nüfusumuza ilişkin bilgiler derledim yıllıktan örneğin;
-1965 sayımına göre il nüfusumuz 199 bin 700, il merkezindeki nüfus ise 174 bin 450!..
Bursa’nın bir kez daha bizi geçtiği ve onu “istikrarlı biçimde” sürdürdüğü sayımlar izlenecektir…
Rekabet o noktada sona ermiştir!..
Eskişehir’de çocuk nüfusu neden fazla?
Bu arada şunu da hatırlatalım. Yine 67 Eskişehir yıllığından yaptığım incelemeye göre 1946-1957 yılları arasında ilimiz parlamentoda 7 ve 8 milletvekili ile temsil ediliyormuş. Seçim yasası gereği tümü de Demokrat Parti’den. Bunun nedeni de Çoğunluk sistemi. Yani ilde 1 oy fazla oy alan partinin tüm adayları Milletvekili!.. Bir hatırlatma daha;
Bursa’nın milletvekili sayısı 10 adet. Malum o zaman da ilin milletvekili sayısı nüfusuna göre belirlenirdi!.. Yakın zaman seçimlerinde bu fark daha da açıldı. Örneğin Eskişehir’in milletvekili sayısı bir ara 5’e inerken, bir seçimde de7 oldu. Bursa’nın ise 13’ten aşağı inmeyecektir.
***
Sözünü ettiğimiz il yıllığını hazırlanışta Eskişehir Valisi olan rahmetli Mustafa Karaer zaman zaman bizlerle (gazeteciler) spontane sohbet toplantıları yapardı. Onlardan birinde o sıralar İstanbul gazetelerinde yayınlanan bir haber konu edildi;
-Eskişehir, dünyada Bombay’dan sonra (nüfusuna oranla) en fazla çocuk nüfusu barından şehirdir!..
Valimiz Karaer, bize bakıp “neden böyle çocuklar” türünden bir soru attı ortaya. Bizler bazı yanıtlar verirken kendisi nedenini veciz bir örnekle açıklayacaktı!..
“Biliyorsunuz Eskişehirliler erken uyanmak zorundadır. Sabahın altınsında Demiryollarının kalk borusu, yarım saat sonra işbaşı borusu öter.. Bir de sabah erken saatlerde geçen trenlerin düdükleri. Arada bir de üslerinden havalanan eğitim uçakların gürültüsü…”
Bizler bildiğimiz bu durumu nasıl yorumlamak gerektiğini düşünürken Mustafa Karaer son noktayı koydu;
“Ne yapar tatlı uykularından erkenden uyandırılan aile reisleri!.?..”
2010’da nüfusumuz milyonu aşacaktı!
Bir kısa aradan sonra 2000’li yılların ilk bölümünde haftalık “Midas” gazetesinde kısa bir süre çalışmıştım. Orada TÜİK’in bir verisine takılmıştım!..
-2010 yılında nüfusu milyonu aşacak iller!...
O illerin arasında, o sıralar nüfusu 750 binlerde olan “bizim Eskişehir” de vardı. Bir yorumumda şu mealde bir yazı yazmıştım;
-Bu mümkün değil!.. 7-8 yılda böyle bir artış olmaz. Olursa da Eskişehir’in felaketi olur!..
Nedenlerini sıralarken şehrimizin coğrafi konumu, yapı stokunun durumu, İstihdam sağlayacak kuruluşların üst sınıra dayanacak konuma geldiği ve en önemlisi ve en önemlisi bunlar gerçekleşse bile Bursa örneğinde olduğu gibi hesap edilmemiş plansız bir büyümenin tarım alanlarının işgali anlama geleceği ve diğerleri…
Çok da yanılmamışım ki, kentimiz milyonluk nüfusa 10-15 yıl sonra ancak ulaştık. Son seçimi hatırlarsak, öncesinde nüfus milyonun altında kaldığında milletvekili sayımız 1 eksilmişti.
***
Bunları dünkü internet sitelerinde yer alan “ Nüfusları milyona yaklaşmış 10 ilçe” haberinde esinlenerek yazdım. Onlardan ilk beşi neredeyse bizim Eskişehir nüfusu kadar. İlk 10 sıralamasındaki ilçelerden 3’ ü İstanbul, ikişeri Ankara, Bursa, ve Gaziantep’ten…
***
Özetle söylemem gerekirse;
-Ben Eskişehir’in nüfus artış süreci ve hızından memnunum!..
