Kars efsanesi: Ani'nin batışı ve dirilişi
Ani, bir zamanlar Doğu Anadolu'nun en önemli şehirlerinden biriydi. Pers, Bizans ve Selçuklu gibi birçok medeniyete ev sahipliği yapan şehir, zengin kültürü ve ticaretiyle nam salmıştı. Ancak 13. yüzyılda Ermeni Kralı Kıllı Ohan'ın zulmüyle birlikte Ani'nin altın çağı sona erdi.
Kıllı Ohan, son derece acımasız bir hükümdardı. Şehirdeki tüm otoriteyi kendi elinde toplamış, halkı baskı ve zulüm altında tutmuştu. En ufak bir suçu bile ölümle cezalandırıyordu. Kıllı Ohan'ın en acımasız yasalarından biri de, evlenen gelinlerin önce kendisine verilmesiydi. Bu yasa, Müslüman halkın büyük tepkisini çekiyordu.
Şehrin ileri gelenlerinden Odabaşıoğlu, oğlunu evlendirmeye karar verir. Ancak Kıllı Ohan'ın yasasını çiğneyemeyeceğini bilmektedir. Bu nedenle, oğlunu gizlice evlendirir. Düğün gecesi gelini, evinde hazırladığı bir odaya saklar. Odanın ortasında yanan bir ocak, rafta mayalı hamur ve yeni doğmuş bir kuzu vardır.
Kıllı Ohan, gelinin getirilmediğini öğrenince çok öfkelenir. Odabaşıoğlu'nu huzuruna çağırtır. Odabaşıoğlu, oğlunu geline karşılık tüm servetini teklif etse de Kıllı Ohan'ı ikna edemez. Odabaşıoğlu'nun direndiğini gören kral, onu idam sehpasına gönderir.
Odabaşıoğlu, idam sehpasının yanında ayağını yere vurarak haykırır: "Ey Ani, bu zulüm ile yaşayacağına bat, yıkıl." Daha sözleri bitmeden şehrin altı üstüne gelir. Ani, Kıllı Ohan'ın zulmüyle birlikte yok olur.
Aradan yıllar geçer. IV. Murat döneminde, baş kaplan Murat Reis bir seferden döner. Padişahın sofrasına konuk olduğunda, Serendip Denizi'nde gördüğü bir ejderhadan söz eder. Ejderha, günde üç kez denizden çıkıp ormandaki filleri yutmaktadır. IV. Murat, Murat Reis'in sözlerine inanmaz ve onu öfkeyle azleder.
Murat Reis, padişahın sözlerinden çok üzülmüştür. Şehzade ve sır katibiyle birlikte Serendip Denizi'ne gitmeyi teklif eder. IV. Murat, Murat Reis'in ısrarlarına dayanamaz ve teklifi kabul eder.
Serüvenli bir yolculuktan sonra Serendip Denizi'ne ulaşırlar. Murat Reis, ejderhayı gördüklerini ve gördüklerini seyir defterine yazdıklarını padişaha bildirir. IV. Murat, Murat Reis'in sözlerini inanmaz ve onu yine öfkeyle azarlar.
Murat Reis, padişahı ikna etmek için çapayı bir türlü attıkları yerden kurtarmak ister. Biraz derine indiğinde, kuru bir düzlük görür. Düzlükte üç katlı bir ev vardır. Çapa evin pencerelerinden birine takılmıştır. Çapayı kurtarmaya çalışırken genç bir adam onu içeri buyur eder.
Odada ocak yanmaktadır. Rafta mayalı hamur, yeni doğmuş bir kuzu ve anasının yanında su ve ot bulunmaktadır. Genç adam, karısına konuğa yiyecek getirmesini söyler. Bu arada çok meraklanan Murat Reis, genç adamdan gördüklerini açıklamasını ister.
Genç adam, Odabaşıoğlu'nun oğludur. Ani'nin yıkıldığı gece kendisini karısıyla birlikte bu evde bulmuştur. Karısıyla birlikte bu evde yaşamaya başlamıştır.
Delikanlının hala Kıllı Ohan'dan korktuğunu gören Murat Reis, artık böyle bir kişinin yaşamadığını söyler. Bu arada karısı, gemidekiler için kırk, padişah için yedi ekmek yapmıştır. Murat Reis bunları alarak gemiye döner.
İstanbul'a vardıklarında IV. Murat, Murat Reis'in anlattıklarını ilgiyle dinler. Murat Reis, söylediklerinin kanıtı olarak ekmekleri verir. Ekmekler, aradan aylar geçmesine karşın taze ve fırından yeni çıkmış gibi sıcaktır.
IV. Murat, Murat Reis'in sözlerine inanır ve onu affederek görevine geri döndürür. Murat Reis, Ani'nin yıkılışından sonra yeniden dirilişinin hikayesini tüm dünyaya anlatır.
