Karadeniz bölgesinin incisi Samsun, zengin tarihi ve coğrafi konumuyla Türkiye'nin en önemli şehirlerinden biridir. Bu kuzey kent, Mezolotik döneme uzanan tarihsel izleri, antik kentleri, Hititlerden Osmanlılara uzanan kültürel mirası ile tarih ve kültür tutkunları için bir cazibe merkezi haline gelmiştir.
Samsun’un Tekkeköy bölgesinde yer alan mağaralar, şehrin ne kadar eski bir tarihe sahip olduğunu gözler önüne seriyor. Arkeolojik kazılar sonucu burada bulunan eserler, bölgenin Mezolotik dönemlere uzanan bir yaşam alanı olduğunu kanıtlıyor.
Bölgenin ilk sakinleri olan Gaşkalar, Samsun ve çevresini uzun yıllar kontrol etmiştir. Hititler'in de bölgeye hakim olmaya çalıştığı bu dönemde, Samsun'un iç kesimleri ve kıyı kesimleri arasında sürekli bir mücadele yaşanmıştır. Ancak Gaşkaların terk etmesiyle Samsun, Kimmerler ve ardından İskitlerin egemenliğine geçmiştir. İskitlerin bölgedeki hâkimiyeti, Samsun'un tarihinde önemli bir dönem oluşturur.
Antik çağın önemli liman kentlerinden biri olan Samsun, Miletoslu tüccarların burada kurduğu koloniyle daha da önem kazanmıştır.
Perslerin, Makedonyalıların ve ardından Mitridates Hanedanlığı'nın hâkimiyetine giren Samsun, Roma ve Bizans dönemlerinde de önemini korumuştur. Ancak, 1071 Malazgirt Zaferi'nden sonra bölgeye hakim olan Selçuklular, Samsun ve çevresinde etkili bir yönetim kurmuştur.
Osmanlı İmparatorluğu döneminde, Samsun Karadeniz ve İç Anadolu'yu birbirine bağlayan önemli bir merkez olmuştur. Bu dönemde şehrin gelişimi hız kazanmış, ticaret ve sanayi faaliyetleri artmıştır.
Son olarak, 19 Mayıs 1919'da Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün Samsun'a ayak basması, şehrin tarihine altın harflerle yazılan bir dönemin başlangıcı olmuştur. Samsun, Milli Mücadele'nin başladığı şehir olarak, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş sürecinde kritik bir rol oynamıştır.
Samsun'un eski adı
Samsun'un bilinen en eski adlarından biri "Enete"dir. Antik çağlarda bu isimle anılan Samsun, daha sonraki dönemlerde "Amisos" adını almıştır. Özellikle Miletoslu tüccarların bölgede koloni kurmalarından sonra "Amisos" ismi daha yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Batılı seyyahlar, tarihçiler ve araştırmacılar tarafından da bu isim tercih edilmiştir. Ancak, Samsun ismi, Osmanlı döneminde ve sonrasında modern Türkiye'de şehrin resmi adı olarak kabul görmüştür.
