Dil ve düşünce ustası  Çetin Altan, “ Şöhret sahibi  kahraman olmaz, yaptığın işin bedelini almıştır. İşini şöhret peşinde koşmaksızın yapan, adı bilinmeyenlerdir kahraman…”  tanımlaması yapardı.

Bilimin  kesin söz söyleyemediği  her alanda  spekülasyon kapıları açıktır. Toplumun yaşadıklarında da belge ve bilgiye dayanmadan  bir nesilden diğerine aktarılan sözel kültür  değerleri ve ögeleri de spekülasyona açıktır: Gerçek hikayeler, dilden dile  dolaşırken  efsaneleşir; sorgusuz  inanç haline gelirse, kimi zaman toplumun gelişme  dinamiklerini  yavaşlatan etkiler de yapabilir.

Belge ve bilgiye dayalı gerçek tarihçilik,  sağlıklı toplumsal  hafızaları  için önemlidir. Belge- bilgi  odaklı  olmayan  bireysel  anlatımlara dayalı  “sözel tarih” çalışmalarının sayısı artar; aynı olay ya da olguyu yaşamış olanların  tanıklıklarını  çapraz sorgulama olanakları  yaratılırsa, sağlıklı  toplumsal  hafıza oluşumuna  ciddi değerler ekleyebilir.

Anadolu’da  eksikli de olsa  çok sayıda   yerel  değerleri, yerel yaşanmışlıkları  yazıya aktaran çalışmalar  artıyor. Bu konuda, sessiz sedasız  eserler veren, yaşadığı yörenin birçok  değerini  sorgulamak isteyenlere ip uçları  veren, yer yer eriştikleri  belgelerle tarihçilerin işini  kolaylaştıran insanlarımız  var: Tokat yöresinde  yerel yaşanmışlıkları  yazıya  aktaran  kahramanlardan biri de Hasan Akar.

Hasan Akar’ın  çalışmalarını epey  zamandır biliyordum. Benim  köylüm, akrabam olan   Sakarya Savaşı Gazisi Nuri Sakarya’nın  yaşamını  kaleme aldığı  çalışmasını  okuyunca  kutlamak için telefon ettim. O da  yaptığı  çalışmaları gönderdi: “Niksar Üstüne”  adlı çalışması  2017 yılında Niksar Belediyesi  tarafından yayınlamış. Akar’ın çalışmasını bir çırpıda okudum.  Bilmediğim  bir dizi değere eriştim. Daha da  önemlisi, yanlış ya da eksik bildiklerimi  gözden geçirdim.

Düşündüm ki, Hasan Akar’ın   ateşi sönmeyen merakı olmasıydı; türkülere konu olan, Ordu’nun Gölköy, Korgan, Akkuş ve  Tokat’ın Niksar  ilçelerinde sözel kültürün  içinde  bugün de yaşayan Hekimoğlu hakkında  belgesel  gerçekliklere  erişemeyecektim.

Düşündüm ki, köyümüzün bağlı  bulunduğu Gökçeli (Ladik) bucağının  tarihi kayıtlardaki  adının  “Ladicak”ın   “duvar dibi” anlamına  geldiğini öğrenemeyecektim. Gerçekten de  bizim köyden Gökçeli’ye inen  Sakarat Dağı’nın   etekleri  tam bir duvar gibidir. Ayrıca Dilim Kaya’yı, Kuşkonmaz’ı  , uyuz hastalığını önlemek  için  orda  çıkan kükürtlü suda  koyun ve keçi  sürülerinin  yılda  bir kez yıkanmasının  zihnimin derinliklerinde kaybolan anıları anımsama fırsatım olmayacaktı.
 
Düşündüm ki, Niksar’dan  Sarıkamış’a gidip dönemeyen  alayın mensupları  içinde  köyümüzden kimlerin olduğu  merak menzilime girmeyecekti.

Eğer, yerel yaşanmışlıkların derinliklerinde  olup bitenleri  Niksar  özelinde öğrenmek istiyorsak, kitapta  bu yazının sınırlarını aşan uzun başlıklar listesinin  ilginç anlatımlarına  erişebiliriz.

Beni  asıl ilgilendiren ve etkileyen Halis Cinlioğlu ve Hasan Akar gibi insanlarımızın  yerel hafızalarda unutulmaya yüz  tutan  ya da eksik ve  yanlış anlatılan  olayları  yazıyla belgelemeleri yerel hafızaları  netleştirmedeki  katkılarıydı.

Bir de  kendime dönük  üzüntüyü  itiraf etmeliyim : Eskişehir’de  Gamgamlar’dan  Gümcineli’lere, Zeytinoğlu’dan  Kılıçoğlu  ailesine, kentin gelişmesine  katkı yapmış  15 kadar ailenin  sözel  tarihini  yazma projem 30 yıldır  zihnimde diri olduğu halde, bir türlü   hayata geçiremedim. Bir Yumurtacı  Hacı Murat’ı  bütün yönleriyle, yakınlarının, tanıyanların, bilenlerin ve onunla ilgili anlatılan öyküleri, erişilebilen   belgeleriyle  yazıya aktarabilsem “kent hafızasının” zenginliğine küçük de olsa katkım olurdu.

Hasan  Akar’ı  “yerel hafızanın netleşmesi” için katkılarından ötürü  kutluyor; yeni çalışmalarla   katkılarını  daha da artırmasını diliyorum.