Suriye Kralı I. Seleukos, kızı Stratonike'i oğlu Antiokhos'a vermeye karar verdi. Antiokhos ise, ilk önce üvey annesi olarak Stratonike ile evlendi, ardından da onun adına bir kent kurmaya karar verdi.
Arkeolojik kazılar
Strabon'un anlatımına göre, Stratonikeia Antik Kenti muazzam güzellikteki yapıları ile ünlüydü. Arkeolojik kazılarda ele geçen sikkelerden anlaşıldığına göre, Stratonikeia sikkeleri M.Ö. 167'den itibaren Rhodos'tan bağımsız bir şekilde basılmaya başlandı ve Gallienus'un hükümdarlığı dönemine kadar devam etti.
Antik kentin akropolü, güneydeki dağın zirvesinde bulunmaktadır ve bu zirve etrafı bir sur ile çevrilmiştir. Kuzeyde, şu anki karayolunun hemen altındaki bir teras üzerinde, bir yazıtta imparator için yapılmış küçük bir tapınağın kalıntıları dikkat çekmektedir. Bu noktanın aşağısında ise büyük bir tiyatro bulunmaktadır. Tiyatro, cavea'nın merdivenlerle 9 cuneusa bölündüğü ve tek diazomanın bulunduğu bir yapıya sahiptir. Sahne binasının kalıntıları, yapılan kazı çalışmalarında büyük ölçüde gün yüzüne çıkarılmıştır.
Mimari özellikler
Stratonikeia Antik Kenti, tarihî ve arkeolojik zenginlikleriyle, özellikle mimari güzellikleriyle dikkat çekmektedir. Yapılan kazılar, antik dönemin ihtişamlı yapılarını günümüze taşımakta ve ziyaretçilere tarihi bir yolculuk imkanı sunmaktadır.
Antik kent üzerinde günümüzde terkedilmiş durumda bulunan Eskihisar Köyü, kent surlarla çevrili olup, bugün surların yalnızca önemsiz uzantıları gözlemlenebilmektedir. Yerleşim alanının kuzeydoğu köşesinde ise, büyük kesme taşlar ve kireç harçtan örülmüş sağlam kalenin yıkıntıları mevcuttur. Bu yapı, büyük kesme taşlar ve kireç harç kullanılarak inşa edilmiştir. Yapının onarımları sırasında diğer binalardan alınmış yazıtlı taşlar ve sütun gövdeleri kullanıldığı anlaşılmaktadır.
Kentin kuzey kenarındaki ana giriş kapısı, büyük bloklardan oluşan geniş ve ince taş duvarlarla örülmüştür. Bu kapının üzerindeki kalıntılardan anlaşıldığına göre, kemerle desteklenmiş bir yapıya sahiptir. İki girişli olan kapının arasında bir nymphaion bulunmaktadır. Kapıdan sonra sütunlu bir alan ve yol izleri gözlemlenmektedir.
Dikkat çekici yapı
Kentin tam ortasında, dikkat çekici bir yapısı olan bouleuterion, kent meclisinin toplandığı bir tiyatro benzeri küçük bir yapıdır. Bu yapıya ait tek başına duran kapı, bu alana giriş kapısı olarak hizmet etmektedir. Bouleuterionun kuzeye bakan dış duvarında Diocletianus'un fiyat listesi ve uygulanmasına ilişkin kısmen Latince yazılmış bir giriş kısmı bulunmaktadır. Alt kısmında ise oturma sıraları korunmuştur.
Kentin batısında ise Antik Yunan ve Roma dönemlerinde gençlerin eğitildiği, öğrenim gördüğü ve spor etkinliklerinde bulunduğu bir gymnasion bulunmaktadır. Giriş kapısının önündeki kutsal yol boyunca ise oda mezarları yer almaktadır. Giriş kapısından başlayan kutsal yol, nekropol alanından geçerek Lagina'daki Hekate kutsal alanına ulaşmaktadır. Ancak, günümüzde bu nekropol sahası kömür ocakları havzası altında kalarak yok olmuştur.
