Demokrasi özgürlük insan hakları gibi temel olgulara yönelik
söylemlerle başlamıştı Arap Baharı,
kısa sürede Arap Kışı ile karşılamıştı Orta Doğu.
Şimdi de Pers uygarlığının merkezinde Fars Baharı
çiçek açmaya hazırlanıyor, İran'da.
Mahsa Amini'nin başörtüsünü düzgün takmadığı gerekçesiyle
ahlak polisi tarafından gözaltına alınması sonrasında
ölümü üzerine başlayan protestolar
toplumsal bir boyut kazanarak rejimi sarsıyor.
Başörtüsü konusunda yeni planlamalar gündeme geliyor.
Savcılık ve yargı yetkililerin talimatıyla
Kolluk Kuvvetleri tarafından yürütülen
Ahlak ve Sosyal Güvenlik Devriyeleri'nin görevi sona ermiştir
açıklamaları yapılıyor; ancak denetim görevini
diğer organların üstlenebileceği belirtiliyor.
...
İran'da Hamaneyin yeğeni Feride Muradhani
protestolara destek verenler arasında görülüyor.
Ayetullahlar arasında ayrışma olasılığı
İran'da reform sürecini destekleyebilir.
Reform beklentileri sürerken
İran'da protestolara yönetimin sert tepkisi de sürüyor;
İlk infaz gerçekleşiyor,
umarız Fars Baharı Arap Kışına benzemez.
Irak ve Suriye'ye gibi İran'da oluşacak siyasi istikrarsızlık
Türkiye'yi olumsuz etkileyecektir.
Hazar coğrafyasında siyasi dengeler değişebilir,
Türkiye, Azerbaycan ve Türk Cumhuriyetleri gelişmeleri yakından izliyor.
...
Türkiye Azerbaycan ve Orta Asya Türk cumhuriyetleri arasında
ulaşımı sağlamak amacıyla açılmak istenen Zengezur koridorunu
İran engellemek istiyor.
Koridoru ulusal çıkarlarına tehdit olarak görüyor,
koridorun açılması ulaşımda İran'ın rolünü azaltıyor.
Karabağ savaşından sonra Ermenistan'ın Zengezur Bölgesi'nden
Nahçıvan'a koridor açma planları
Azerbaycan ve İran arasında gerilimi artırıyor.
Aliyev Azerbaycan dışında yaşayan 40 milyon Azerbaycanlının
haklarını gündeme getirerek İran sınırları içinde kalan
Tebriz merkezli Türk nüfusu hatırlatıyor.
...
Türkiye ve İran arasında Suriye'de yaşanan uzlaşmazlık da sürüyor.
Türkiye jeopolitiği Hatay-Nahçıvan hattında sorunlarla karşılaşıyor.
Türkiye'nin Ermenistan ile normalleşme süreci bu açıdan bakıldığında
oldukça önemli.
Ukrayna savaşında İran'ın insansız hava araçlarıyla
Rusya'ya verdiği destek
bölgedeki dengelere yönelik bir hamle olarak görülebilir.
Azerbaycan ve Türkiye'nin
Azerbaycan'nın İran sınırında düzenlediği
ortak askeri tatbikat İran'ın gözdağına yanıt olarak değerlendiriliyor.
...
Beyaz Saray Rusya İran İlişkilerinin tam teşekküllü bir savunma ortaklığına
dönüştüğünü düşünüyor.
Suudi Arabistan'ın Çin ile savunma enerji ve teknoloji alanında anlaşması
ABD'yi kaygılandıran bir gelişme.
İran Rusya yakınlaşması Türkiye'nin Batı Kulübündeki rolünü güçlendiriyor.
ABD'nin F 16 uçaklarının satışı için kısıtlayıcı maddeleri kaldırması
bölge denkleminden bağımsız değil.
Kararda Azerbaycan ile yakın ilişkileri bulunan İsrail'in,
yahudi lobisinin etkili olduğu söylenebilir.