Tüketiciler olarak satıcı-sağlayıcı ve hizmet sunan firmalarla alacağımız mal ve hizmetle ilgili sözleşme yapıyoruz bu sözleşmeler iki tarafı da bağlayan sözleşmelerdir. Tüketicilerin yapılan sözleşmelerdeki mağduriyetlerinin önüne geçmek ve tek taraflı sözleşmelere son vermek için 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da ‘’Tüketici sözleşmelerindeki haksız şartlar’’ maddesi bulunuyor: Bu madde tüketici-satıcı-sağlayıcı ve hizmet veren sektörlerle yapılan sözleşme gerektiren konulara ışık tutuyor. İlgili kanun sözleşmelerle ilgili ne diyor bir bakalım. Tüketici sözleşmelerindeki haksız şartlar Madde 5 ‘’Haksız şart; tüketiciyle müzakere edilmeden sözleşmeye dâhil edilen ve tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde dürüstlük kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan sözleşme şartlarıdır’’ diyerek tanımlamış.
***
Haksız şart maddelerinin sözleşmeye konması durumunda yine ilgili kanun bunu geçersiz olacağını söylüyor Kanun’a göre’ ’Tüketiciyle akdedilen sözleşmelerde yer alan haksız şartlar kesin olarak hükümsüzdür. Sözleşmenin haksız şartlar dışındaki hükümleri geçerliliğini korur. Bu durumda sözleşmeyi düzenleyen, kesin olarak hükümsüz sayılan şartlar olmasaydı diğer hükümlerle sözleşmeyi yapmayacak olduğunu ileri süremez’ ’diyor ‘’Bir sözleşme şartı önceden hazırlanmış ve standart sözleşmede yer alması nedeniyle tüketici içeriğine etki edememişse, o sözleşme şartının tüketiciyle müzakere edilmediği kabul edilir. Sözleşmeyi düzenleyen, bir standart şartın münferiden müzakere edildiğini iddia ediyorsa bunu ispatla yükümlüdür. Sözleşmenin bütün olarak değerlendirilmesinden standart sözleşme olduğu sonucuna varılırsa, bu sözleşmedeki bir şartın belirli unsurlarının veya münferit bir hükmünün müzakere edilmiş olması, sözleşmenin kalan kısmına bu maddenin uygulanmasını engellemez’’
***
Sözleşmelerin şekli konusunda kanun’ da açık bir dille sözleşmenin nasıl olması gerektiğini de söylüyor buna göre ‘’Sözleşme şartlarının yazılı olması hâlinde, tüketicinin anlayabileceği açık ve anlaşılır bir dilin kullanılmış olması gerekir. Sözleşmede yer alan bir hükmün açık ve anlaşılır olmaması veya birden çok anlama gelmesi hâlinde; bu hüküm, tüketicinin lehine yorumlanır. Faaliyetlerini, kanun veya yetkili makamlar tarafından verilen izinle yürütmekte olan kişi veya kuruluşların hazırladıkları sözleşmelere de niteliklerine bakılmaksızın bu madde hükümleri uygulanır. ’diyen ilgili kanun maddesi açık bir şekilde tüketicilerin sözleşmelerde yapılması gerekenleri söylüyor. Tüketiciler, alacakları mal ve hizmetlerde yapacakları sözleşmeleri iyi okumalı ve sözleşmenin ıslak imzalı bir nüshasını mutlaka almalılardır. Yapılan sözleşmelerde bir uyuşmazlık yaşanması durumunda Kanun’da belirtildiği gibi sözleşmelerde haksız şartların olması halinde yasal haklarını aramalılardır.