Kent ve Bellek
Süleyman Demirel;
Yaklaşık 53 yıl öncesi SAKARYA’da bir haberim. Türk siyasetinin önemli isimlerinden, Başbakan ve Cumhurbaşkanı’yla mülakat. Tanırsınız siz O’nu;
Süleyman DEMİREL
- Orduevi’nin kubbe altı. Kütahya’da, ardından bizim Gökçekaya Barajında incelemelerde bulunmuş, şehrimizde dinlenmede. Haberim oldu, onuruna verilecek kısa bir resepsiyona gittim.
-Bir ara milletvekilimiz Seyfi Öztürk geldi yanıma. “Hüsnü Bey, sayın başbakanla mülakat yapmak ister misin?” teklifi ile karşılaşınca heyecanlandım açıkçası. İşte o tarihi andan bugüne kalan anılar.
Kent belleğine ilişkin söyleşilerime yine devam edeceğim. Kadim Sakarya okurları hatırlayacaktır. Bir 10 yıl öncesinde Pazar günleri yayınlanan o söyleşiler kitap haline getirildi. Aradan geçen o sürede 60’lı yaşlarda olan söyleşi konuklarım, şimdilerde 70’lerde olmalı.
Benim tanımlamamla, biraz daha “yakın zaman” Eskişehir anılarını anlatacak olanlar, onlar. Listemde epey bir dost, arkadaş ve Eskişehirli hemşehrimiz bulunuyor. Ancak bu ilk “söyleşi”, Türk siyasetine damga vurmuş bir “fahri hemşehri” olacak. O sürpriz isim;
-Süleyman DEMİREL!..
Pek çok okur, “nereden gerekti?” sorusunu yöneltecektir kuşkusuz. O halde anlatmalıyım ki, düşünceme hak verilsin!..
***
Henüz 4 yıllık “tıfıl” gazeteciyim! Gerçi zamanın gazetecilik koşuları çok farklı ve o koşullar bizleri kısa sürede “deneyimli” mertebesine ulaştırıyor ama başka konu…
Yıl 1970’in sonları. Benim meslek kıdemim gibi SAKARYA da Ofset baskı tekniğini kullanmaya başladığı ilk yılın içindedir. Biz muhabirler de haberlerimizi anlamlandıracak günlük fotoğraf kullanmanın mutluluğunda…
Burada bir parantez açmalıyım. Anlatacağım haber-söyleşi,
-Merhum Süleyman Demirel’le yapılmıştı
O yıllar için önemli saydığım gazetecilik başarılarımdan biridir. Yıllar geçse de zaman zaman anımsar, yeri geldiğinde de dost meclislerinde anlatırım. Ancak pek aklıma gelmemişti, Sakarya’nın o sayısı bulup, bellek tazelemek!..
Bir sohbette anlattığım kişilerden biri de, “Kent Belleğine” pek çok Eskişehirliden daha çok ilgili meslektaşlarımdan Ali Akyüz idi. “Ne zaman olmuştu bu?” diye sorunca sezinlemiştim bir sürpriz yapacağını. Nitekim çok geçmeden WhatsApp’a gelmişti 53 yıl öncesi sayfanın tüm dokümanları…Bu sayfada okurlarla paylaşacağım onları.
‘Sayın Demirel’le görüşmek ister misin?’
Şimdi; 970’in son ayının o gününe, 3 Aralık’ dönelim;
Başbakan Süleyman Demirel Kütahya incelemelerinden sonra Eskişehir’e gelmiş, buradan transit geçişle o sırada yapımı tamamlanmak üzere olan Gökçekaya Barajında incelemelerde bulunmuş, şehrimize dönmüştü. Orduevi’nde bir süre istirahat edecek, Ankara’ya dönecektir. O arada da onuruna, Orduevi Kubbealtı’nda resepsiyon benzeri bir davet verilecekti.
O zamanlar gazeteciler böyle protokolün davetli olduğu etkinliklere pek çağrılmazdı. Haber aldım, yanıma foto muhabiri olarak sevgili ağabeyim Ramazan Özen’i alarak gittim. Ramazan Abi, kalabalık arasından bir-iki fotoğraf çekti, birlikte beklemeye ve gözlemlemeye başladık. Ben elimde bir bloknot, “kimler var, kimler yok” yazıyorum. Arada, tanıdık gruplarla yaklaşıyor, konuşmalara “kulak misafiri” olmaya çalışıyorum!..
Kafamda tasarladığım haber; “Başbakan Süleyman Demirel, şehrimize geldi, incelemelerde bulundu, onuruna verilen resepsiyona katıldıktan sonra Ankara’ya döndü.” biçiminde olacaktı!..
-Daha başka bir haber ne olabilir ki!..
Bir ara, ilimiz milletvekili ve Demirel’in, neredeyse her kabinesinde Bakanlık verdiği merhum Seyfi Öztürk geldi yanıma;
-Hüsnü Bey, sayın Başbakanla konuşmak, mülakat yapmak istemez misin?
Açıkçası kulaklarıma inanamıyordum. Oradaki (tek ve genç) gazeteci olan bana, Sayın Başbakan’la konuşmak, mülakat yapmam teklif ediliyordu.
-İstemez miyim, derken heyecanlıydım ayı zamanda…
Ne ki, ayakta Süleyman Beyin karşısına geçtiğim ve söylediklerini not almaya başladığımda, heyecan adına bir şey kalmamıştı.
‘Endüstri ve kültür merkezi haline gelecektir.’
Elimdeki bloknota sayın Demirel’in söylediklerini geçirmeye çalışıyorum. O da farkındaki ağır tempoda konuşuyor. Haberin başlığı şöyle;
-Demirel’in Gazetemize özel demeci; “Eskişehir’in sorunlarıyla ilgiliyiz.”
Şu satırlarla başlıyor haber;
“Ocak ayı başında tekrar Eskişehir’e gelmek ümidinde olduğunu belirterek söze başlayan Demirel, çeşitli konulara değinen açıklamasında şunları söylemiştir;
“Büyük Endüstri şehri olarak gelişmekte olan Eskişehir, bunun yanı sıra pek yakın bir zamanda bir kültür merkezi haline gelecektir. Bütün bu çalışmaları birlikte yürütüyoruz. Bundan dört-beş sene önce geldiğimizde Osmangazi semtinde oturan vatandaşlarımız bizden yol, su, elektrik, okul gibi ihtiyaçların karşılanmasını istiyorlardı. Bunların hepsi halledildikten sonra ihtiyaçların mahiyeti de değişti, arttı. Haklı olarak daha büyük hizmetler istiyorlar bizden. Bende gazeteniz aracılığı ile hemen müjdeleyeyim ki, bu çeşitli istekler karşılanacaktır.”
Hatırlıyorum, “Efendim, ne gibi istekler, nasıl karşılanacak?” Mealinde sorum üzerine (o zamanlar bir taşra gazetecisi, başbakana soru yöneltebiliyordu!) merhum Başbakan özel düşünce ve öngörülerini paylaşarak devam edecekti sözlerine;
“-Artık Eskişehir, kuzey-batı mihrakı içinde hızlı bir endüstriyel ve kültürel inkişafın içine girecektir. Bir entegrasyon dönemi içindedir. Tesis edeceğimiz yan mihraklar ile Eskişehir’in cehresinde yakın zamanda değişikliklere uğrayacaktır. Kısaca ifade etmek gerekirse Eskişehir’de endüstriyel gelişme un değirmenleriyle başlamış, kiremit fabrikalarıyla devam etmiş ve memleketimizde inkişaf eden otomotiv endüstrisinin bu şehirdeki yan kuruluşlarıyla modern bir sanayi merkezi olma noktasına gelmiştir.”
Şimdilerde düşünüyorum da kafasında ne varsa, Eskişehir’le nasıl bir öngörüye sahipse ve de “Eskişehir’e sahip çıkın” uyarısıyla gelinen nokta ortada;
-Hem Endüstriyel, hem de kültürel gelişimiyle…
Gökdelen, kaplıca otel ve iş merkezi.
Tam 53 yıl öncesinin haberine devam edelim. Ki orada “Eskişehir’e özel” Demirel görüşleri yer alacaktır:
“Açıklamasının sonlarında Eskişehir’in mahalli sorunlarına yer veren Demirel, Devlet Hastanesi’nin bu yıl mutlaka bitirileceğini ve eski hastanenin yerine büyük bir kaplıca otel ve iş hanın yapılacağını belirterek…”
Bu noktada bir parantez açmam gerekiyor. Gazetenin küpüründe tek sütuna bir başka haber yer alıyor:
-Eskişehir’in gökdeleni, eski devlet hastanesi yerinde yapılacak!..
Demirel’in değinip geçtiği “Müjdeyi” merhum Seyfi Öztürk detaylandırmıştı. İşaret edilen yer, şimdi Sağlık Müdürlüğü olarak kullanılan Porsuk kenarındaki tarihi binaydı. Daha sonraları Seyfi Bey’den haberin gelişimini izlemiş “Çalışıyoruz” yanıtı almıştım. Üstelik o alana, arkasındaki Merkez Komutanlığının bulunduğu alan da eklenecekti
Evet çalışılmıştı gerçekten. Ancak çok sonra öğrendiğime göre 53 yıl öncesinin projesi bir “yasal engele” takılacaktır:
-Zamanında yeri bağışlayanlar, sağlık kuruluşu yaptırılması şartını koydurmuşlardı.
***
Evet Başbakan Süleyman Demirel “Bunu belirtikten” sonra diğer “Mahalli konulara” geçerek ve “rakamlara olan hakimiyetini” konuşturarak sürdürüyor sözlerini;
“Porsuk Barajı’nın kapasitesi 500 milyon metreküpe ulaşacaktır. Bunun 30 milyon metreküpü şehir suyu, 90 milyon metre küpü, taşkınları önlemek, kalanı da arazileri sulamada kullanılır hale getirilecektir”
Evet aynen öyle, öngördüğünüz şekilde oldu sayın Demirel!.. Şehrimizin kullanma suyu ihtiyacı da, arazilerin sulanması da bahsettiğiniz “Porsuk Barajı Yükseltilmesi” projesi sayesinde gerçekleşti. Tabii ki taşkın tehlikesi de ortadan kalktı…
***
Sözünü ettiğiniz bir başka ve önemli sorun var ki, O da “25 yıldır Büyükşehir Başkanımız olan Yılmaz Büyükerşen” tarafından gerçekleştirildi. Şimdi Porsuk’ta balıklar dolaşıyor, şehir ahalisi ve turistlerimiz gondol sefası yapabiliyor…Neydi o sorun? Söz yine sizde;
“… Ayrıca Porsuk Çayı’nın şehir içi geçişinin ıslahı bir zaruret haline gelmiştir. Bu da en kısa zamanda hükümet imkanlarıyla gerçekleştirilecektir.”
***
Sahi, bu şehri nasıl görmüş, ne demiştiniz Eskişehirlilere, ne öğütlemiştiniz;
-Eskişehir diğer şehirlerimize nazaran 20 yıl ilerdedir. Bu şehre sahip çıkınız!..
Teşekkür; Hatırlatma katkıları nedeni ile Orhan Kesikoğlu ve Ali Akyüz’e…
Bir not da benden… Bu haberin arka planında olanlar ve sonrasında yazarınızın Süleyman Bey’le olan ilişkilerinin hikayesi köşe yazılarında olacak.
-Yaratandan rahmet diliyorum Süleyman Bey’e…
