Faşizm Latincede "fasces", Antik Roma yöneticilerinin geniş hükümet yetkisini simgeleyen ve ucunda balta bulunan bir çubuk demetine verilen addır ve faşizm kavramının kökenini oluşturur. Bu sembol bir takım değişikliklerle 1926 yılından itibaren İtalya'nın resmi devlet sembolü haline gelmiştir. Sembolün üçlü anlamı, yani devlet gücü, halk mülkiyeti ve birliktelik, Benito Mussolini'nin siyasi propagandasında kullanılmıştır. Musosolini'nin 1922'de İtalya'da iktidarı ele geçirmesinin ardından resmi ideoloji biçimini almıştır. 1933-1945 yılları arası Adolf Hitler tarafından uygulanan Nazizm sonrası tüm dünyada genel anlamıyla baskıcı, otoriter, antidemokratik ideoloji ve yönetim sistemlerine halk tarafından "Faşizm" denmiş ve siyaset literatürüne böyle geçmiştir(*). Faşizmin yirminci yüzyıldaki başlıca uygulayıcıları İtalyan Mussolini, Alman Hitler, İspanyol Franco, Portekiz'li Salazar ve Şili'li Pinochet olmuştur. Günümüzde de bu saydığımız Faşistleri açıkça olmasa da gizliden öykünen çok sayıda Avrupa'lı lider vardır. Faşist ideolojinin ortak özelliklerini şöyle sıralayabiliriz: 1)Toplumsal yaşamın bütünü hukukun üstünlüğüne göre değil, devletin iktidarı elinde tutan dünya görüşüne yani lider ilkesine göre örgütlenir ve belirlenir. 2)Basın yayın kuruluşları mevcut ideoloji paralelinde yayın yapmak zorundadırlar egemen düşünceye zıt yayın yapanlar sansürlenir, kapatılır veya başka bir yolla engellenir ki farklı düşünceler ortaya çıkmasın. 3)Etnisiteyi ve ırkı temel alan bir milliyetçilik ve vatanseverlik övgüsü yaygındır, vatan millet adına ölümü göze almak yüceltilir. 4)Kendisinden başka tüm ideolojilere karşıdır. 5)Toplum sorunlarının çözümünde akıl ve bilim yerine duyguya, nefrete ve söylencelere dayanan akıl dışı bir felsefe anlayışından beslenir(**).
Faşizm, başlangıcında nasıl bir rejim olduğu tam anlaşılamamış ancak uygulamaları görüldükçe ve insanlığa verdiği zarar anlaşıldıkça, "lanetli bir ideoloji" olduğu kanısına varılmıştır. Faşizm, demokrasiye, hukuka, renklere, farklılıklara, çoğulculuğa, özgürlüklere karşıdır, Faşizm aslında insana karşıdır. İşte Faşizmin kendisine karşı olduğunu anlayan insanoğlu tarih boyunca ona direnmiş, belki büyük acılar çekmiş, ancak yukarıda adları geçen ağababalarının hepsini yenilgiye uğratmıştır. Faşizmin mutlak iktidarını sürdürmesi mümkün değildir. İnsanlık değerleri ile örtüşmeyen hiç bir ideoloji, insana rağmen yaşamını sürdüremez. Bunu bildiği için Can Dündar haksız yere konulduğu tutuk evinden haykırıyordu: "Bizi yenemezsiniz!.."
(*) Faşizm, Siyaset Felsefesi II, Anadolu Üniversitesi, AÖF Yayınları, 2013
(**) a.g.e. sayfa 55
