Prof. Dr. Ali Yaycıoğlu’ dan  esinlenerek  diyebiliriz ki, yapılanmaların –  kuruluş, kurum, organizma, organizasyon-   birikim yeteneğini koruyarak uzun dönemli geleceğini güven altına almasının gerek şartı “geleneklere sahip olmak” ise yeter şartı da “ ortak bir tarih anlatısı ve birlikte geleceğe yolculuk etme iradesidir.”  
    Kasaba kültürünün tehlikelerinden biri de, “ortak tarih anlatısı ve birlik geleceğe yolculuk etme iradesini ” aşındırmasıdır.

İzzet Yolal ve Muharrem 
Kubat’la dertleşme
Muharrem Kubat Emirdağ’ın yoksul bir köyünden Çifteler Köy Enstitüsü’nün fırsat kapısını aralayanlardan biridir. Öğretmenlik günlerimizin başladığı 1960’lı yılların ortalarından 1970’lı yılların ortalarına kadar Eskişehir’de eğitim kurumlarında birlikte görev yaptık. Kubat’ın bir başka şapkası da okul yöneticiliğiydi. Eskişehir Tunalı Ortaokulu   müdürü İzzet Yolal  Bolvadin’in ,Muharrem Kubat’da  Emirdağ’ın köyünden gelen Cumhuriyet yönetiminin açtığı aydınlık yolun yolcularıydı. Bildiğim kadarıyla  hâlâ bugün zaman zaman bir araya gelerek söyleşiyorlar. Benim mesleki kariyerimdeki ilk yöneticim olan İzzet Yolal’a yakın zamanda uğradım: “Seni bütün içtenliğimle kutluyorum; bu kadim şehirle ilgini ve katkını hiç kesintiye uğratmadan sürdürdün. Umarım birileri çıkar da senin katkılarını ikinci bir göz olarak değerlendirerek belgeler” dedi.
    Yakın geçmişte Muharrem Kubat’ı telefonda aradığımda 92 yıllık ömrünün birikimlerini paylaştı. Bir ara, biraz da umutsuzca dedi ki :“ Sizinle birlikte olduğumuz dönemleri çok arıyoruz. O dönemde herkes düşüncesi söyleme ve savunma konusunda istekliydi. Kendi bakış açılarımızı önemsediğimiz kadar, aykırı düşünceleri de dinleme  özeni gösterirdik. Şimdi  ne okuyan, ne de tartıştan  insan kalmadı. Bir suskunluk  var. Seçilmiş  ve atanmışlar da  suskunluğu  tercih ediyor.Bu suskunluğun bir sebebi olmalı, ama ben ne diyebilirim ki…Bu gidişatla biz çocuklarımıza ve torunlarımıza nasıl bir dünya bırakacağız? Kaygılarım her geçen gün artıyor…”
    Muharrem  Kubat’ı  kaygılandıran ortamı  yaratan etkenlerden birinin ve önemlisinin “kasaba kültürünün yaygınlaşması” olduğunu düşünüyorum. Düşündüklerimi  de yazarak tartışmaya açıyorum ki, eksik ve yanlış değerlendirme yaptığımı  düşünenler vara, gerekçelerini açıklar da , yanlışlarımızı düzeltir, eksiklerimizi tamamlar ve birlikte  zenginleşiriz.
    Dünya genelinde gelişmeleri izleyenler diyebilirler ki, “ Kasaba kültürünün yaygınlaşması bize özgü değil. ABD seçimlerinde  ana akım eğilimlerin tersine  sloganlarla çıkanların seçim kazanması da  bizdeki kitle kültürü gibi toplumun yoksul kesimlerinin  sığınabilecekleri alan araması ve ayrıntı bilgisine sahip olmayan insanların slogan odaklı, popülist ve derinlikten yoksun insanların yaptıkları tercih değil mi?”
    Sorular haklı gerekçelere dayansa da, toplumların yaşamında yitirdiğimiz değerlerin yerine ne koyacağımızı bilmemenin  oluşturduğu ve yaygınlaştırdığı  belirsizliği ve kararsızlığı anlatmak için  tarihten bir örneği paylaşalım.

    
Sende olandan ben de yararlanırım
Mark Kurlansky   Tuz Üzerinden Dünya  Tarihi  kitabında 18’inci yüzyılın sonlarında ABD’nin  Cod Burnu’ndaki durumu paylaşıyor: Marangoz Reuben Serars dönemin önemli ticaret  metalarından biri olan tuz üretiminde yeni bir teknik icat ediyor. Meşe silindirler üzerinde kayarak açılıp kapanan, deniz tuzunun mart ayından kasıma kadar etkin bir şekilde üretilmesini sağlayan bir çatı icat ediyor. Açık havalarda sarnıçların üzerindeki örtü toplanıyor; hava bulutlanıp yağış beklendiği zaman örtüler silindirler döndürülerek kapatılıyor. Sarnıçlar özel mülk sahiplerinin olduğu halde  hava bozunca yörenin kadın ve erkekleri hep birlikte çatıları kapatmayı sosyal sorumluluk bağlamında birlikte üstleniyor.
    Cod Burnu insanları, “Bende olmayan başkasında da olmasın” diyen kasaba kültürüne kendini kaptırmıyor. Tuz üretiminin yarattığı refahtan kendilerinin de aldığı payın bilincindeler; üretimde aksama olmasın diye  sarnıçların kapatılma işini imeceyle yapıyorlar. Tuz üretiminin bütün yörenin maddi ve kültürel zenginliğine katkı yaptığının bilincindeler. Cod  Burnu insanları, refahın  üretim bağlamlarını düşünerek  kendi egolarını şişirmiyor; toplumsallaştırmanın yarattığı gücün farkında oldukları için  maddi  değerler  üreten tuz sarnıçlarını  kendi mülkleri olmadığı halde koruyorlar.
    Refahımızı artırmak için  “rasyonel yurttaş” olmak gerek şartı; geçim örgütlenmesini de “üretim bağlamlarını” ve “ kendimizle başa çıkma mekanizmalarını” dikkate alarak kararlar verme de yeter şartı oluşturur.
    “Sende olan benim de yararımadır” düşüncesi, topluluk olmaktan toplum olmaya geçiş yapabilmiş olanların sahiplendiği; o nedenle “toplumsallaştırma gücünden” yararlandığı bir  algı, anlayış, bilgi , anlama ve anlamlandırma sürecidir.
    Başkalarının yaptığını “karalayarak” kendini yüceltme  “kasaba kültürü  hastalıklarından”  biridir. Sende olanı , benim de  kendimi geliştirmenin  kaldıracı olarak algılanmalı ki  kasaba kültürünü aşarak gelişmiş toplumlar kervanına  katılalım. O zaman  Muharrem Kubat gibi  insanlarımız umutsuzluğun çaresizliğini yaşamaz, daha güvenli geleceğin umuduna sarınabilirler.