Tarihte kendi uluslarının başına bela olmuş, milyonlarca kişinin eziyet çekmesinin veya ölümünün sorumlusu irili ufaklı bir sürü faşist hareket ve yönetim söz konusudur. Büyük çaplı olanları ve hemen aklımıza gelip bir çırpıda sayabileceklerimiz; Hitler ile Almanya, Mussolini ile İtalya, Franco ile İspanya, Salazar ile Portekiz ve Pinochet ile Şili’dir. Dünyadaki bütün faşistler hep aynı şeyi yapmışlardır. Hepsi de iktidarlarını korumak için tüm ilerici değerlere saldırmaktan çekinmemişler, sanat ve sanatçıyı kendi dünya görüşüne göre şekillendirmek istemişlerdir. Kendi dünya görüşüne göre hareket etmeyenleri mutlaka cezalandırmışlardır. Toplumun evrensel çaptaki kültürel değerlerini aşağılayarak, kendi ırkçı, dinci, gerici ve ulus bekasını savunmayı öngörüp savaş çıkarmaya yönelik kavramları topluma dayatmaya bayılırlar. Kendisi gibi olmayanı, kendisi gibi düşünmeyeni aşağılar, tutuklar veya zulmederler. Ve yine tarihsel bir gerçekliktir ki, faşizme karşı birleşmeyenler bir gün faşizmin zindanlarında birleşirler…
 Aldous Huxlery, “deneyim başımıza gelenler değil, onlarla ne yaptığımızdır. Bu da bizim tek ve benzeri olmayan bilgeliğimizdir” demiş. Deneyim sonucu oluşmuş bilgelik, aklımıza yani beynimize bağlı bir süreçtir. Tarihte insanlığın başına defalarca gelmiş aynı olgulardan çıkardığı bir ders var mı? İnsanlık bir bilgeliğe ulaşmış mı? Bu soruların yanıtı çoğu toplum için ne yazık ki olumlu değil. Peki bazı toplumlar bu bilgeliği neden oluşturamıyorlar? Çünkü tarihe bakmıyor, baksa da üzerinde düşünmediği için anlamıyorlar, öğrenemiyorlar. Başa gelmesi pek de önemli değil, başa gelen şey karşısında bir bilinç geliştirebilmek önemli. Yoksa insanlığın tarihi hem süre olarak yeterince uzun hem de düzgün bir yaşam sürdürebilmek için yeterince deneyim içermekte. Deneyimi yaşamak ile aynı hatayı yapmama bilincini oluşturmak, bakmakla görmek arasındaki fark gibi beliriyor. Nasıl ki bugün oluşturduğumuz uygarlık yirmiden fazla Mezopotamya uygarlığının bir senteziyse, bir gün gelecek faşistler mutlaka yeryüzünden silinecek…