Yeni yılda herkesin sağlıklı, mutlu ve üretken olmasını dilerim.
Yılın bu ilk yazısında, Cumhuriyetin ikinci yüzyılına girerken, Eskişehir’in gündeminde diri tutulması gerektiğini düşündüğüm bir dizi “fikir projesini” paylaşmak istiyorum:
1 Eskişehir’in nüfusu milyona ulaştığı gün, kentiçi ulaşımda olması gereken yerde bulunması için, “hafif raylı sistem” deneyiminden de yola çıkarak “metro sistemi” ihtiyacının şimdiden tartışılmaya başlaması gerekir. Projenin fikri olgunluğa erişmesi için bilgiye dayalı fikir üretiminde ilerlemenin yolu olan sorgulama, analiz ve örgütlenme konusu gündemde diri tutulmalıdır.
2 Eskişehir’de içme, kullanma ve sanayi suyu bütünlüğü olan bir proje olarak ele alınmalı, yakın çevrede doğal kaynaklar, göletler, barajlar, yeraltı suyu potansiyellerinin bir envanteri yapılmalı, bu kaynaklara erişim olanaklarının öncelikleri belirlenmeli, projenin olası maliyetleri netleştirilmelidir.
3 Eskişehir’de önemli deneyim ve birikimi olan OSB’lerin dünü, bugünü ve yarını, küresel ölçekte üretim örgütlenmesindeki eğilimler dikkate alınarak değerlendirilmelidir. Yeni nesil OSB yapılanmaları, nicelik gelişmesi kadar nitelik geliştirme, rekabet gücü olan üretim alanlarının seçimi, belli ürünlere yoğunlaşma yerine ürün çeşitliliğinin yarattığı dayanıklılık gibi etkenler göz önüne alınarak OSB’ler sorgulanmalıdır. OSB’lerin kent imarlarıyla bağlantıları, raylı sistem bağlantıları, nitelik geliştirici diğer hizmet alanlarına olan ihtiyaçları tartışılarak, kentin bir ortak aklı olarak kitlelere ulaştırılmalıdır.
4 Kentin enerji ihtiyacını karşılayan bugünkü yapı, gelecek yüzyılda yapılması düşünülen yatırımlar ve kentin gelişme tercihleri dikkate alınarak bir “ kentin enerji güvenirliliği ve enerji kalitesinin yükseltilmesi stratejisi” dikkate alınarak olgunlaştırılmalı, sürekli tartışılarak kitle bilinci yükseltilmelidir.
5 Kentin imar planlarının Çukurhisar-eksenli yatay büyümesi ile kentin güneyine büyümesinin fayda-maliyet analizleri açık ortamlarda, ilgisi ve bilgisi olanlarla sorgulanmalı, OSB’ler ve üniversiteler gibi kitle ulaşımı ve yük akışları dikkate alınarak çevre yolları, demiryolu bağlantıları bütün olarak değerlendirilmelidir. Daha önce her alanda yapılmış çalışmalardan yararlanabilmek için “Eskişehir proje stoku” oluşturulmalı, geçmişin birikimleri değerlendirilmelidir.
6 Kentin sahip olduğu üniversiteler,dünya genelindeki “yeni nesil üniversite” oluşumuna göre sorgulanmalı, üniversitelerin her alanda değişim ve dönüşüme öncülük etmelerinin önündeki engelleri kaldıracak önlemler sorgulanmalıdır. Üniversitelerin entelektüel sermaye, teknik beceriler ve sosyal beceriler geliştirmedeki önemi dikkate alınarak gerekli tartışmalar yapılmalı, bir ortak akla doğru ilerlenmelidir.
7 Kentin eğitim altyapısı bir bütün olarak değerlendirilmeli, üretim örgütlenmesinin yarattığı ihtiyacı karşılayacak sistem oluşumu için Eskişehir halkının ortak talepleri netleştirilmelidir.
8 Kentin mevcut yeşil alan yapıları korunurken, nüfus gelişmelerine göre yeşil alan ihtiyaçlarının ne olacağı sorgulanmalı, kentin “yeşil alan planı” her zaman canlı tartışma konusu olma özelliğini korumalıdır.
9 Toplumun yumuşak gücünü geliştiren, büyük gücü iç koşulların yarattığını bilen herkes, maddi üretim kadar kültürel üretimi geliştiren alanlarla ilgili projeleri sahiplenmesi için kent kamuyu tartışmalarının yaygınlaşacağı ve yoğunlaşacağı ortak ve iklimi yaratmanın koşulları sorgulanmalıdır.
10 YHT konusunda, Eskişehir bir “merkez” olma yerine “geçiş alanı” konumundadır; o nedenle insanlar gerektiği kadar yararlanılamıyor. Bu konu bir “kent talebi” olarak netleştirilmeli ve fikr-i takibi yapılmalıdır.
11 Eskişehir’in dününün belgeleriyle hafıza uluşturan, bugünün sorunlarını sahada inceleyen, geleceği nasıl inşa edeceğimizin alternatiflerini üreten bir Kent Enstitüsü’nün hayata taşınması gündemde diri tutulmalıdır.
12 Eskişehir’in sağlık sistemi altyapısının normal koşullarda, salgın ya da diğer olağanüstü koşullarda en üst hizmeti üretmenin planları tartışılması, kitle desteğini arkasına alan talepler netleştirilmelidir.
13 Eskişehir’in kırsal kesimindeki bugünkü durumun bir envanter çalışması yapılmalı, bugünkü yapıyı dönüştürerek, tarım ve hayvancılıkta yüksek verimli bir çalışmanın nasıl yapılabileceğinin alternatifleri el altında hazır tutulmalıdır.
Burada önerilerin “eksikleri” tamamlanmalı, “yanlışları” düzeltilmeli, yazılı belge bırakan tartışmalar yapılmalı, ama kasaba kültürünün tuzaklarına düşülerek, “ boş iş bunlar, fantezi düşünceler” gibi tepeden bakan, tembellik konforuna sığınan, kasabalı avunmasının tuzaklarına düşen tavırlara izin verilmemelidir.
